Haksız rekabet, kısaca ekonomik rekabet özgürlüğünün her türlü kötüye kullanımı olarak tanımlanmaktadır ve haksız rekabeti düzenleyen yasal düzenlemelerin temel fonksiyonu serbest, adil ve dürüstlük kuralarına uygun rekabeti korumaktır.

Haksız rekabete ilişkin yasal düzenlemeler hukukumuzda Türk Borçlar Kanunu‘nda ve Türk Ticaret Kanunu‘nda düzenlenmiş olup, Türk Ticaret Kanunundaki düzenleme açık bir şekilde daha kapsamlı ve daha detaylıdır.

Serbest, adil ve dürüstlük kurallarına uygun rekabetin korunması için kullanılan enstrümanların birincisi “rekabeti  koruyan’’ yasal düzenlemeler olup, ikincisi ise haksız rekabet düzenleyen yasal düzenlemelerdir.

Özellikle internet ortamında meydana gelen ve yazımızın konusu olan internet ortamındaki rekabet eylemlerinin hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun olması zorunluluğunun birincil amacı mevcut teknolojinin kötüye kullanımının önlenmesidir.

İnternet Ortamındaki Haksız Rekabet Türleri

Alan Adı (Domain) Kullanımı Yolu İle İnternet Ortamında Haksız Rekabet

Öncelikle şunu hatırlatmak gerekir ki, rekabet hukukuna uygun olarak seçilmiş alan adı haksız rekabet oluşturmayacaktır.  Haksız rekabet hükümleri, özellikle tescil edilmemiş ancak fiili olarak kullanılan ticari isimlerin hak sahibinden başkası tarafından kullanılması durumunda uygulanacaktır. Bir başka haksız rekabet hâli ise cins ve meslek isimlerinin veya tanınmış diğer isimlerin alan adı olarak kullanılmasıdır.

Alan adı kullanımı yolu ile haksız rekabetten bahsedebilmek için;

• Mevcut eylem ile ekonomik serbest rekabet hakkı kötüye kullanılmış olmalıdır.
• Bu kötüye kullanım, iyi niyet ve dürüstlük kurallarına aykırı bir kötü kullanım niteliğinde olmalıdır.
• Haksız rekabet teşkil eden, dürüstlük kurallarına aykırı bu eylem dolayısıyla bir başkasının ekonomik zarar görmeli veya zarar görme tehlikesi içinde olmalıdır.

Yanıltıcı ve Karalayıcı Alan Adları İle İnternet Ortamında Haksız Rekabet

Bu bağlamda, alan adı (domain) olarak kullanılan isimlerin firma hakkında yanlış ve yanıltıcı olması durumunda da haksız rekabetin varlığından söz edilebilir. Yine aynı şekilde bir diğer tanınmış firmayı veya ürünü yanlış veya rencide edici beyanlarla lekeleyen bir alan adının alınması hâlinde de haksız rekabet eylemi söz konusudur.

Meslek İsimleriyle Alınan Alan Adları İle İnternet Ortamında Haksız Rekabet

Bunların yanı sıra, ticari yaşamda kullanılan meslek ve cins isimlerinin alan adı olarak alınması hâlinde de haksız rekabet halinin varlığından söz edilmelidir. www.avukat.com.tr, www.dedektif.com.tr  ya da www.muhasebe.com.tr gibi alan adlarının alınması haksız rekabet sayılmalıdır. Maalesef ülkemizde dürüstlük kurallarına uygun bir ticari yaşam için gereken önlemler ve yaptırımlar sağlanmadığı için bu tip haksız rekabet eylemleri sık sık görülmekte ve mağduriyeti ise büyük oranda tüketiciler yaşamaktadır. Bu tip haksız rekabet hallerinde yapılması gereken eylem buna benzer alan adlarının mahkeme tarafından silinmesi için yasal sürecin başlatılması ve haksız rekabet suçu nedeniyle de bir şikayet işleminin başlatılmasıdır.

Alan Adı Stoklaması (Domain-Gabbing) İle İnternet Ortamında Haksız Rekabet

Alan adı kullanımı yolu ile bir diğer haksız rekabet haline örnek de alan adı stoklaması (domain-gabbing) olup, alan adı stoklaması: Haksız rekabet eylemini gerçekleştiren kötü niyetli kişilerce, bir şirket kendi ticari işletme adının veya markasının belirli bir bölümünü veya kısaltmasını alan adı şeklinde kendi adına kaydettirmeleriyle yapılmaktadır. Firmanın ticari işletme adı veya markasıyla neredeyse aynı veya benzer olan bu alan adları haksız rekabet amacıyla alınmaları nedeniyle gereken yasal sürecin başlatılması ve alan adlarının gerçek sahiplerine iadesi hizmeti hukuk ofisimizde verilmektedir. Tanınmış marka veya isimlerin, kişisel ve ticari olmayan amaçlar için alan adı olarak seçilmesi için de aynı durum geçerlidir.

Bu tip alan adlarını haksız rekabet amacıyla satın alanların bazılarının amacı, firmanın ticari işletme adı veya markasıyla neredeyse aynı veya benzer olan bu alan adlarını ilgili şirkete satmak, kiralamak veya başka bir bedeldir.

Rakiplerinin İnternet ortamında faaliyetini engellemek için kendi adına birçok alan adı alanların sayısı da azımsanmayacak durumdadır.

Alan adı stoklamalarının ispatı nasıl yapılır?

Alan adı stoklanmalarının ispat edilmesi için ICANN veya bizdeki ismiyle İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumunun iyi niyete aykırı bir şekilde tescil edilen bir alan isminin varlığının tespiti için koyduğu kriterlerden faydalanılabilmektedir:

• Alan adlarını alan kişi, bu domainler üzerinde hak sahibi olan kişilere veya alan adlarını üzerinde hak sahipliği olan kişilerin rakiplerine satmak, kiralamak veya bir bedel karşılığı devretmek veya bu alan adlarının gerçek maliyeti üzerinde bir fiyatla satarak bundan menfaat elde etmek istiyorsa,
• Alan adlarını alan kişi alan adları üzerinde gerçek hak sahibinin bu alan adlarını kullanmasını engellemek için almışsa veya, yine çok benzer bir şekilde alan adları, rakip firmaların işlerine zarar vermek için alınmışsa,
• Ünlü firmaların isimleri, özellikle alan adı olarak seçilerek ve kişiler üzerinde bu isimler üzerinde hak sahibi olduğu izlenimini yaratarak kendi web sitelerine İnternet kullanıcılarını çekerek haksız bir şekilde ticari veya benzer bir ekonomik kazanç sağlamak hedefleniyorsa, bu durumlarda internet teknolojilerinin, alan adlarının dürüstlük kurallarına ve iyi niyete aykırı bir şekilde kullanılarak haksız rekabet eylemlerinin gerçekleştirildiğini göstermektedir.

Yanlış ve Yanıltıcı Beyanlar İle İnternette Haksız Rekabet

Tüketicileri yanıltacak şekilde, işletme veya şirketler hakkında yanlış bir intiba oluşturan yanlış veya yanıltıcı beyanlar, dürüstlük kurallarına aykırı olmaları nedeniyle bir haksız rekabet hali olarak değerlendirilecektir.  Nitekim Türk Ticaret Kanununda da kendisi, ticari işletmesi, işletme işaretleri, malları, iş ürünleri, faaliyetleri, fiyatları, stokları, satış kampanyalarının biçimi ve iş ilişkileri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamalarda bulunma veya aynı yollarla üçüncü kişiyi rekabette öne geçirme eylemi dürüstlük kuralına aykırı davranışlar, ticari uygulamalar arasında sayılmaktadır.

Başlık Tekniği (Meta-Tag) İle İnternette Haksız Rekabet

İnternet tarayıcılarının arama motorları aracılığıyla web sayfalarına yönlendirilebilmesi için arama motorlarının başlık tekniği denilen yöntemlerle yönlendirilmesi bilinen bir durumdur. Bu durumun en yaygın ve bilinen örneği google tarafından uygulanan google adwords veya SEO uyumlarıdır.

Bu yöntemin en gülünç ve üzücü örneği ise sahte veya gerçek avukat sitelerinde konu ile alakasız olacak şekilde ‘’Ankara Avukat’’ ‘’İzmir Avukat’’ ‘’En İyi Avukat’’ ‘’En İyi Bilişim Avukatı’’ ‘’En İyi Ceza Avukatı’’ gibi kelimelerin sıklıkla geçmesi de bu durumdan kaynaklanmaktadır.

Arama motorlarına “Avukat” kelimesi aratıldığında otomatik olarak söz konusu web sayfaları arama sonuçlarında daha üst sıralarda çıkmaktadır.

Haksız rekabet teşkil eden dürüstlük kuralına aykırı davranışlar, ticari uygulamalar nedeniyle Türk Ticaret Kanunu m.56’da düzenlenen tespit, haksız rekabetin önlenmesi, durdurulması tazminat davaları öncelikli olarak ancak haksız rekabet eylemini gerçekleştirenlere karşı açılabilir. Ancak bazı durumlarda Türk Ticaret Kanunu m.58 kapsamında; basın, yayın, iletişim ve bilişim kuruluşlarının sorumluluğu nedeniyle, haksız rekabet eyleminin oluşması için katkıda bulunanlara da bazı şartların varlığı halinde davaların açılabilmesi mümkündür.

Haksız Rekabet Eylemi Nedeniyle Açılabilecek Davalarda Yetkili Mahkeme

Haksız rekabet veya dürüstlük kurallarına aykırı davranışlar nedeniyle açılabilecek hukuk davalarının yetkili mahkeme, davalının yerleşim yeri mahkemesinde, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesidir.

En iyi avukat reklam yasağını çiğnemeyendir.