Siber Güvenliğin Temel Kavramları
Siber güvenlik, bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımıyla ortaya çıkan tehditlere karşı korunma sürecidir. Siber güvenlik, hem bireysel hem de kurumsal düzeyde önemli bir konudur. Çünkü siber saldırılar, kişisel verilerin, ticari sırların, finansal kaynakların veya ulusal güvenliğin zarar görmesine neden olabilir.
Siber güvenlik, sürekli gelişen ve değişen bir alandır. Bu nedenle, siber güvenlik uzmanları ve kullanıcıları, yeni teknolojileri, yöntemleri ve tehditleri takip etmek ve uyum sağlamak zorundadır. Siber güvenlik, sadece teknik bir mesele değil, aynı zamanda stratejik, hukuki ve etik bir meseledir. Bu yüzden siber güvenlik kültürünün yaygınlaştırılması ve farkındalığın artırılması gerekmektedir.
Siber güvenlik, günümüzde hem bireylerin hem de kurumların karşılaştığı en önemli sorunlardan biridir. Siber güvenlik, bilgisayar sistemleri, ağlar, veriler ve diğer dijital varlıkları korumak için alınan önlemler bütünü olarak tanımlanabilir. Siber güvenlik, siber suçlara, siber saldırılara ve siber tehditlere karşı savunma sağlamak için hayati bir öneme sahiptir.
Siber güvenlik, birçok alt disiplinden oluşan geniş bir alandır. Bu disiplinler arasında şunlar sayılabilir:
- Ağ güvenliği: Bilgisayar ağlarının ve iletişim sistemlerinin yetkisiz erişim veya saldırılardan korunmasıdır.
- Uygulama güvenliği: Yazılım uygulamalarının veya web sitelerinin güvenlik açıklarının tespit edilmesi ve giderilmesidir.
- Veri güvenliği: Verilerin gizliliğinin, bütünlüğünün ve erişilebilirliğinin sağlanmasıdır.
- Bulut güvenliği: Bulut bilişim hizmetlerinin güvenli bir şekilde kullanılması ve yönetilmesidir.
- Nesnelerin interneti (IoT) güvenliği: Akıllı cihazların, sensörlerin ve ağ bağlantılı nesnelerin güvenli bir şekilde çalışmasıdır.
- Sosyal mühendislik: İnsan faktörünü kullanarak siber saldırı gerçekleştirmek veya önlemektir. Örneğin, sahte e-postalar, telefon aramaları veya web siteleri yoluyla kullanıcıları kandırmak veya bilgi almak.
- Siber istihbarat: Siber tehditleri analiz etmek, izlemek ve önlemek için bilgi toplama ve değerlendirme sürecidir.
- Siber suç: Siber ortamda işlenen yasa dışı eylemlerdir. Örneğin, veri hırsızlığı, fidye yazılımı, kimlik avı veya siber sabotaj. Bilgisayar sistemlerine veya ağlara izinsiz erişim sağlamak, verileri çalmak, bozmak veya yok etmek, fidye yazılımı gibi kötü amaçlı yazılımları yaymak veya başka bir şekilde zarar vermek gibi eylemlerdir. Siber suçlar genellikle maddi kazanç, siyasi nüfuz, ideolojik motivasyon veya kişisel tatmin için işlenir.
- Siber saldırı: Siber suçların gerçekleştirildiği eylemlerdir. Siber saldırılar farklı yöntemlerle yapılabilir. Örneğin, kimlik avı (phishing), sosyal mühendislik (social engineering), zafiyet tarama (vulnerability scanning), sızma testi (penetration testing), dağıtık hizmet engelleme (distributed denial-of-service) veya sıfırıncı gün saldırısı (zero-day attack) gibi.
- Siber savunma: Siber saldırılara karşı korunmak veya tepki vermek için alınan önlemlerdir. Siber savunma farklı seviyelerde yapılabilir. Örneğin, bireysel seviyede şifre yönetimi (password management), antivirüs programları, güncellemeler, yedekleme (backup) veya çok faktörlü kimlik doğrulama (multi-factor authentication) gibi. Kurumsal seviyede ise güvenlik politikaları, eğitimler, izleme (monitoring), olay yönetimi (incident management) veya siber istihbarat (cyber intelligence) gibi. Devlet seviyesinde ise ulusal siber strateji, yasal düzenlemeler, uluslararası işbirliği veya siber caydırıcılık (cyber deterrence) gibi.
- Siber hukuk: Siber suçların önlenmesi, soruşturulması ve cezalandırılması için oluşturulan yasal çerçevedir. Siber hukuk ulusal ve uluslararası düzeyde farklılık gösterebilir. Örneğin, Türkiye’de 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 243-246. maddeleri siber suçları tanımlar ve cezalarını belirler. Uluslararası düzeyde ise Avrupa Konseyi’nin 2001 yılında hazırladığı Siber Suç Sözleşmesi (Convention on Cybercrime) siber suçların tanımını ve işbirliğini düzenleyen ilk uluslararası belgedir.
Bu yazıda, siber güvenliğin temel kavramlarına kısaca değindik. Siber güvenlik alanında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için kaynakça bölümünde bazı web siteleri ve makaleler bulabilirsiniz.
Kaynakça:
– https://learn.microsoft.com/tr-tr/training/paths/describe-basic-concepts-of-cybersecurity/
– https://nasuhbugrakaradag.av.tr/siber-guvenlik-temel-kavramlar-tehditler-ve-cozumler/
– https://realitycheats.com/threads/siber-guvenlik-temel-kavramlar.5301/
