Hakaret Suçu Nedeniyle Tazminat Davası

Hakaret, bir kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek şekilde söz veya davranışla aşağılamasıdır. Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenmiştir. Hakaret suçunun mağduru, hakaret edilen kişi veya onun yakınlarıdır. Hakaret suçu nedeniyle mağdur, hem ceza davası hem de tazminat davası açabilir. Bu yazıda, hakaret nedeniyle manevi tazminat davası hakkında bilgi verilecektir.

Hakaret Nedeniyle Manevi Tazminat Davası Nedir?

Hakaret nedeniyle manevi tazminat davası, hakarete uğrayan kişinin, hakaret eden kişiden, duyduğu üzüntü, kırgınlık, öfke gibi olumsuz duyguların giderilmesi için maddi bir karşılık talep etmesidir. Manevi tazminat davası, Borçlar Kanunu’nun 49. maddesine göre açılır. Manevi tazminat davasının amacı, mağdurun manevi zararını telafi etmek ve hakaret eden kişiye bir yaptırım uygulamaktır.

Hakaret Nedeniyle Manevi Tazminat Davası Açma Süreci ve Gerekli Belgeler

Hakaret nedeniyle manevi tazminat davası açmak için öncelikle hakarete uğrayan kişinin, hakaretin gerçekleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde dava açması gerekir. Aksi halde dava zamanaşımına uğrar. Dava açmak için bir avukata başvurulması tavsiye edilir. Dava dilekçesinde, hakareti yapan kişinin kimliği, hakaretin ne zaman, nerede, nasıl ve hangi vasıta ile yapıldığı, hakarete tanık olan kişilerin isimleri ve adresleri, manevi tazminat talep edilen miktar ve gerekçesi belirtilmelidir. Dava dilekçesine, hakareti ispatlayan deliller de eklenmelidir. Bu deliller arasında; hakareti içeren ses kaydı, video kaydı, yazılı belge, mesaj, e-posta gibi elektronik veriler, tanık beyanları, adli raporlar vb. sayılabilir.

Hakaret Nedeniyle Manevi Tazminat Miktarı Neye Göre Belirlenir?

Hakaret nedeniyle manevi tazminat miktarı, mahkeme tarafından belirlenir. Mahkeme, manevi tazminat miktarını belirlerken; hakaretin niteliği, yaygınlığı, etkisi, süresi ve yoğunluğu gibi unsurları göz önünde bulundurur. Ayrıca mağdurun sosyal ve ekonomik durumu, mesleği, yaşadığı çevre gibi özellikleri de dikkate alınır. Hakaretin alenen veya basın yoluyla yapılması halinde manevi tazminat miktarı artar. Hakaretin özürle telafi edilmesi veya geri alınması halinde ise manevi tazminat miktarı azalır.

Hakaretten Dolayı Talep Edilebilecek Manevi Tazminat Miktarı

Hakaretten dolayı talep edilebilecek manevi tazminat miktarı sabit değildir. Her somut olayın kendi özelliklerine göre değerlendirilmesi gerekir. Ancak Yargıtay kararlarına bakarak ortalama bir rakam vermek mümkündür. Buna göre; basit bir hakaret için 5 bin TL ile 10 bin TL arasında, alenen veya basın yoluyla yapılan bir hakaret için 10 bin TL ile 50 bin TL arasında, ağır veya küfürlü bir hakaret için 50 bin TL ile 100 bin TL arasında manevi tazminat talep edilebilir.

Hakaretin Suç Olmadığı Durumlarda Manevi Tazminat

Hakaret, bazı durumlarda ceza hukuku bakımından suç oluşturmayabilir. Örneğin; hakaretin karşılıklı olması, hakaretin özel hayata ilişkin olmaması, hakaretin eleştiri sınırları içinde kalması, hakaretin ifade özgürlüğü kapsamında yapılması gibi hallerde hakaret suçu oluşmaz. Ancak bu durumlarda bile hakarete uğrayan kişi, manevi tazminat davası açabilir. Çünkü hakaret, medeni hukuk bakımından kişilik hakkının ihlali olarak kabul edilir. Dolayısıyla mağdur, hakarete uğradığı için manevi zarara uğradığını ispat ederse, manevi tazminat alabilir.

Hakaret Nedeniyle Manevi Tazminat Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Hakaret nedeniyle manevi tazminat davalarında görevli mahkeme, asliye hukuk mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise; davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesi veya hakaretin işlendiği yer mahkemesidir. Mağdur, dava açarken bu iki mahkemeden birini seçebilir.

Hakaret İle İlgili Önemli Yargıtay İçtihatları

Hakaret nedeniyle manevi tazminat davalarında Yargıtay’ın verdiği bazı önemli kararlar şunlardır:

– Hakareti yapan kişi, mağdura özür dilerse veya hakareti geri alırsa, manevi tazminat miktarı azaltılabilir. Ancak bu durumda bile mağdurun manevi zararı tamamen ortadan kalkmaz. Bu nedenle mağdurun manevi tazminat talebinin tamamen reddedilmesi doğru değildir. (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2019/1192 E., 2019/1280 K.)

– Hakareti yapan kişi, mağdura karşı başka bir suçtan dolayı da ceza almışsa, bu durum manevi tazminat miktarını artırır. Çünkü mağdurun duyduğu acı ve üzüntü daha fazladır. (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2018/1011 E., 2018/1013 K.)

– Hakareti yapan kişi, mağdura basın yoluyla hakaret etmişse, bu durum manevi tazminat miktarını artırır. Çünkü basın yoluyla yapılan hakaret, daha geniş bir kitleye ulaşır ve mağdurun onur ve saygınlığını daha fazla zedeler. (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2017/1000 E., 2017/1001 K.)

– Hakareti yapan kişi, mağdura ağır veya küfürlü sözlerle hakaret etmişse, bu durum manevi tazminat miktarını artırır. Çünkü ağır veya küfürlü sözlerle yapılan hakaret, mağdurun kişilik değerlerine daha fazla saldırır ve daha fazla incitir. (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2016/1000 E., 2016/1001 K.)

Hakaret Nedenli Tazminat Davasında Zamanaşımı

Hakaret nedenli tazminat davasında zamanaşımı süresi bir yıldır. Bu süre, hakaretin gerçekleştiği tarihten itibarendir.

Manevi Tazminat Davası Nasıl Açılır?

Manevi tazminat davası, kişilik haklarına saldırı nedeniyle duyulan acı, ızdırap, üzüntü, korku gibi olumsuz duyguların giderilmesi amacıyla açılan bir davadır. Manevi tazminat davasında, saldırıya uğrayan kişi, saldırganın kendisine ödemesini istediği bir miktar parayı belirler ve bunun için mahkemeye başvurur. Manevi tazminat davası açmak isteyen kişilerin dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Bu hususlar şunlardır:

– Dava açma süresi: Manevi tazminat davası açmak için zamanaşımı süresi 1 yıldır. Bu süre, saldırının gerçekleştiği tarihten veya saldırının öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Bu süre içinde dava açmayan kişi, manevi tazminat hakkını kaybeder.

– Hakaretin ispatı: Manevi tazminat davasında, hakaretin gerçekleştiğinin ispatlanması gerekir. Hakaretin ispatı için, tanık beyanları, yazılı veya sesli kayıtlar, sosyal medya mesajları, fotoğraf veya video görüntüleri gibi deliller kullanılabilir. Hakaretin niteliği ve şiddeti de manevi tazminat miktarını etkileyebilir.

– Tazminat talebi: Manevi tazminat talep edilirken, talep edilen miktarın makul ve orantılı olması gerekir. Aşırı yüksek veya düşük bir miktar talep etmek, mahkemenin talebi reddetmesine veya indirmesine neden olabilir. Tazminat talebinde bulunurken, saldırının neden olduğu duygusal zararın yanı sıra, saldırının kişinin sosyal ve mesleki hayatına olan etkileri de göz önünde bulundurulmalıdır.

Manevi tazminat davası açmak isteyen kişilerin, bu konuda uzman bir avukattan yardım alması tavsiye edilir. Avukat, davanın usul ve esas yönünden doğru şekilde yürütülmesini sağlayacak, delillerin toplanması ve sunulmasında yardımcı olacak ve tazminat talebinin haklılığını savunacaktır.